Forom des langues (II)

3 septembre 2008

Pas cap de responsa a mon messatge sul forom de las lengas (veire aqui). Rai d'aquò, vaqui la seguida...

Adieussiatz,

Contunhi la conversa, emai crenti que siague pas qu’una parlada tot solet. « Monsieur Sicre, y a un type qui nous écrit dans une espèce d’espagnol… ». Tant pièg, contunhi.

I avia ja agut la vòstra « déclaration des droits et devoirs envers les langues », mas aquela l’ai pas trobada enlòc sul oèb. L’assumissetz pas mai ? Aquò seria plan pecat, que l’associacion dels drechs e dels devers, tornada de mòda dempuèi qualques annadas, fasia salivar.

Me siai doncas penjat (sic !) melhor sus vòstra « proposition de nationalisation » (a de ressons del Conselh Nacional de la Resisténcia aquò) que vau ensajar de ne far la sintèsi :

Dins nòstre exagòn, qu’es un espaci politic e istoric autarcic, tant perfach qu’armoniós, cada lenga/culture/identitat (LCI per far lèu) a sempre agut lo son ròtle de tenir. Plan segur, lo ròtle primier es a la carga de la LCI francesa. Las autras LCI de França (« LCI indigènas »), mai que mai l’occitana, son aici per l’irrigar, l’abonir, la faire crèisser.

Aquela polida respartida del trabalh, los jacobins l’an volguda copar. Mesclan tot aqueles : creson que l’establiment de l’òrdre e lo desrabatge de las LCI indigènas son ligats. An pas d’intencions marridas ça que la, puèi que son de republicans. Mancan d’explicacion, pas mai. E los regionalistas/autonomistas que se son colhonats en creire que i avia quicòm mai de possible… Que pegas !

Mas iara tot aquò es plan acabat ! Los occitans (amb los bretons, bascs, alsacians…) avem pus que d’anar portar lo vòstre lum e la nòstra lenga a l’Estat parisenc. Es qu’aquel Estat es una mèna de brava bruta qu’es a esperar qu’òm l’assabenta. Tocat per la gracia d’aquela revelacion, esmogut e mai estrambordat, se va desrevelhar còp sec e cridar Eureka ! Visca la diversitat (perdon, la pluralitat) !

Lo personal politic, la noblesa culturala parisenca, la tecnocracia, ne parlatz pas gaire : benlèu qu’existan, mas son pas qu’accesòris. Ren de veire amb lo pòble (qu’a l’intuicion qu’avetz rason) nimai l’Estat/Republica (qu’a de responsabilitats, que sa mission es de « liberar totas las imaginacions »). Òm se pòt pas perdre dins los detalhs quand òm a França a « tornar pensar ».

Çò seriós es qu’aquela marana de centralisma faguèt fòrça mai degalhs que çò que fasetz mina de creire. La volontat d’arancar la cultura populara tre l’enfança, l’impausicion d’una cultura elitista farlabicada, clavada, e lo mesprès de tota fòrma d’expression populara, mai que mai lo forabandiment de la lenga, an fach de França un desèrt cultural e identitari. I a mai que l’enfant d’imigrat que vòl pas saupre la cultura occitana. L’enfant d’occitan « d’origina » tampauc. Mas ambdòas vòlon pas tampauc saupre la cultura francesa. Se’n foton. La vaqui l’exception culturala francesa vertadièra : una mono-cultura artificiala, una cultura populara completament escanada, una aculturacion acabada. Una pèça laurada que l’a-cultura anglo-saxona a pus que de cobrir.

Es l’òbra de l’Estat francés, o de la Republica, coma voletz. E lo sonatz al nom de sas responsabilitats ? Sabi pas consi ne sortirem, mas serà pas èl que nos va trobar la solucion. Benlèu que, per progression de l’inglès, la fin del monolingüisme es a se sarrar. Aquò poiria plan far tot petar… O alara l’inglés nos servirà de lausa.

Fin finala, participatz a la meteissa nevròsi que la majèr part dels occitans : tre qu’es dich lo mot « Republica » nos vestissem de sòldat. Lo masèl de quatòrze, la falordisa de la guèrra en Algeria, lo fracàs de l’urbanisacion de la annadas seissenta, la desertificacion… Ren nos farà pas lascar. Se faire tratar de marrit republican, puslèu crebar !

Rai d’aquò, Monsur Sicre, fasetz que vos plegar a un exercice que tots los elèits occitans s’i plegueron dempuèi lo temps del rei Cezet : anar far pata mineta a Paris per fins d’existir. Aquela desfacha, la tratatz de pintar en victoria. Cadun se’n tira coma pòt.

Coralament,
Laurenç